Hưng Đức vương

Hưng Đức Vương (mất 836, trị vì 826–836) là người trị vì thứ 42 của vương quốc Tân La. Ông là đệ của Hiến Đức Vương. Ông kết hôn với Định Mục (Jeongmok) vương hậu, con gái của Chiêu Thánh Vương. Ông có tên húy là Kim Cảnh Huy (金景徽, 김경휘). Vương hậu Định Mục mất sớm khiến Hưng Đức Vương đau lòng, từ đó ông không gần gũi với cung tần nào hết, vì vậy ông không có con. Thế lực các quý tộc đang lớn mạnh lên, đứng đầu là Kim Quân TrinhKim Trung Công. Kim Trung Công lên làm tể tướng, về sau sẽ được kế vị ngai vàng.Khi lên ngôi, Hưng Đức Vương phong Kim Ujing(con của Kim Quân Trinh) làm (sijung)(nhằm chi phối thế lực Kim Trung Công).Năm 825 Trương Bảo Cao (Jang Bogo) về Tân La mà đánh dẹp hải tặc Lý Đạo Hình (đang hoành hành bờ biển Tây Nam).Năm 826 Kim Hựu Trưng giúp đỡ Jang Bogo. Trong cuộc chiến thì Tiết Bình đại nhân (chủ của Jang Bogo) bị hải tặc Yeom Jang bắt. Trương Bảo Cao cũng bắt Lý Đạo Hình. Hai bên trao đổi con tin, nào ngờ bọn hải tặc xảo trá bắn lén Tiết Bình. Tiết Bình bị thương nặng. Phu nhân Jami báo lên Tể tướng rằng Jang Bogo với Kim Hựu Trưng cấu kết hải tặc. Kim Hựu Trưng bị bắt về Kim Thành (Khánh Châu - Gyeongju). Jang Bogo mang Tiết Bình về Dương Châu (nhà Đường) chữa trị nên thoát. Tiết Bình mất, Jang Bogo lên làm chủ thương đoàn và về Tân La. Jang Bogo bị bắt về Kim Thành tra khảo đủ điều. Lý Đạo Hình biết được nên kéo quân đánh Thanh Hải. Tướng lĩnh Jang Bogo xông pha giết hải tặc. Việc này khiến Hưng Đức Vương nghĩ lại, thả Kim Hựu Trưng ra và phục hồi chức vị. Kim Hựu Trưng thả Jang Bogo ra và trị vết thương do tra tấn trong ngục. Hưng Đức Vương triệu kiến Jang Bogo (Trương Bảo Cao) và cho quyền đánh hải tặc.Jang Bogo giết Lý Đạo Hình, Yeom Jang lên làm thủ lĩnh hải tặc. Jang Bogo bắt luôn Yeom Jang và cho hắn lao động tại công trường ở Võ Trân Châu (Muju).Năm 828 Hưng Đức Vương phong Trương Bảo Cao (Jang Bogo) làm chỉ huy của Trấn Cheonghae (Thanh Hải trấn). Bảo Cao đã tiêu diệt bọn hải tặc ở bờ biển Tây Nam, về sau ông sử dụng doanh trại như là một cơ sở để thống trị nền chính trị Tân La vào giữa thế kỷ thứ 9.Kim Dương (con cháu kẻ phản nghịch Kim Hiến Xương năm 822) đang làm đô đốc Võ Trân Châu, phóng thích Yeom Jang và cho Yeom Jang làm tướng của mình. Một cuộc tranh giành quyền lực trong Kim Thành sắp mở màng.Năm 834, Hưng Đức Vương cho sửa đổi màu sắc của lễ phục chính thức. Ông cũng ban hành chỉ dụ cấm thường dân "xa xỉ quá mức".Năm 835 Tể tướng Kim Trung Công đột ngột qua đời, Kim Quân Trinh lên làm tể tướng. Kim Hựu Trưng tự nhường chức Sử Trung đại nhân cho Kim Minh (con Kim Trung Công).Năm 836, Hưng Đức Vương lâm bệnh nặng. Kim Minh liền triệu tập đại thần định bàn chuyện lên ngôi, lập kế giết Kim Quân Trinh và Kim Hựu Trưng. Kim Dương muốn lấy được sự tín nhiệm của Kim Hựu Trưng nên sai Yeom Jang hành thích Kim Minh. Phu nhân Jami (người ủng hộ Kim Minh) mang thi thể Kim Minh bỏ trốn. Kim Hựu Trưng và Kim Quân Trinh trách mắng Kim Dương, nhưng việc đã rồi. Kim Quân Trinh cho Kim Dương điều động binh tiễu trừ hết vây cánh Kim Minh, làm cho Kim Thành rối loạn trong bể máu. Việc này loan đến Thanh Hải khiến Trương Bảo Cao thất vọng về Kim Hựu Trưng, một con người không màng chính sự mà bây giờ lại làm chuyện rướm máu nhân mạng. Biết không qua khỏi, Hưng Đức Vương bí mật gọi Trương Bảo Cao tại Thanh Hải về và trao ấn tín hoàng đế, dặn rằng ai lên ngôi thì đưa người đó, tránh việc tranh đoạt đổ máu. Trương Bảo Cao nhận mệnh và về Thanh Hải. Không lâu sau, Hưng Đức Vương qua đời mà không có con kế vị. Ông được chôn cất tại Angang-hyeon, nay là Angang-eup, Gyeongju, Gyeongsang Nam.

Hưng Đức vương

Hanja
興德王
Romaja quốc ngữ Heungdeok wang
Hangul
흥덕왕
Hán-Việt Hưng Đức Vương
McCune–Reischauer Hŭngdŏk wang